Το στοίχημα του Κυριάκου

Οι μεταβατικοί καιροί διεγείρουν το πολιτικό ένστικτο των οπαδών της αλλαγής. Ετσι μπορεί να ερμηνευθεί η εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ηγεσία της ΝΔ. Μετά την επικράτηση του Αλέξη Τσίπρα, ο έτερος πόλος του δικομματισμού εύλογα αναζήτησε νέα πολιτική έκφραση στον κεντροδεξιό χώρο. Ο νέος πρόεδρος καρπώθηκε την επιθυμία ενός ευρύτερου εκλογικού σώματος, στο υποσυνείδητο του οποίου εγγράφεται ως εκφραστής του "Ναι" του δημοψηφίσματος. Το ποσοστό του 38,69% συνέθεταν δυνάμεις με διαφορετικές ιδεολογικές και κομματικές καταβολές. Κοινή συνισταμένη τους, ωστόσο, ήταν ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της χώρας, ως προϋπόθεση για την υπέρβαση της οικονομικής, κοινωνικής, πολιτισμικής υστέρησής της.

Το γεγονός αυτό θέτει καίρια ζητήματα ως προς τη δυνατότητα του Κυριάκου Μητσοτάκη να ανταποκριθεί στις πεποιθήσεις και δεσμεύσεις του, ενώ ηγείται ενός ετερόκλητου σχήματος. Η εμφανής διάστασή του με το κόμμα ενέχει κινδύνους: Είτε να αφομοιωθεί είτε να βρεθεί μετέωρος. Ο πολιτικοϊδεολογικός πυρήνας της ΝΔ παραμένει βαθιά δεξιός, διαποτισμένος με συντηρητικές, αναχρονιστικές αντιλήψεις. Η μετάλλαξή της δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ο εθνικισμός και ο λαϊκισμός βρίσκονται στο DNA της. Η αποκήρυξή τους από τον νέο πρόεδρο δεν σημαίνει και εξάλειψη. Το εγχείρημά του να μετακινήσει τη ΝΔ στο Κέντρο αποδεικνύεται σύνθετο και απαιτητικό. Θα προσκρούσει στα ιδεολογικά βαρίδια, με ενδεχόμενο την απομείωση και της δικής του δυναμικής. Συνεπώς, η αντινομία Μητσοτάκη-κόμματος δεν αντιμετωπίζεται με προσωπικές διευθετήσεις και διανομή ρόλων. Χρειάζονται πρωτοβουλίες που υπερβαίνουν τα κομματικά όρια, ενισχύοντας έτσι την πολιτική κυριαρχία και την ηγετικότητά του.

Εξάλλου, η εκλογή του δεν υπήρξε αποτέλεσμα φραξιονισμού ή απλώς αλλαγής εσωκομματικών συσχετισμών. Hταν προϊόν έξωθεν πίεσης, καθώς η αποδοχή του από ένα ευρύτερο εκλογικό ακροατήριο επιβλήθηκε στο κόμμα. Η επικράτησή του δεν αποδίδεται μόνο στις ιδέες του αλλά και στη σύνθεση της κοινωνικής και πολιτικής βάσης που τον στήριξε. Δεν συναρτάται με τον κομματικό μικρόκοσμο. Συσχετίζεται με τη μεγάλη εικόνα: την έξοδο από την κρίση. Η κάμψη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Ο θετικός απόηχος της εκλογής του επιβεβαιώνει ότι τα τείχη του παρελθόντος είναι σήμερα διάφανα και ο οριζόντιος άξονας της πολιτικής κυρίαρχος. Οι κάθετοι διαχωρισμοί δεν υφίστανται πλέον. Οι πλειοψηφίες διαμορφώνονται στη βάση θεματικών προσεγγίσεων και όχι παρωχημένων πολιτικών και ιδεολογικών αναφορών. Πρόοδος και συντήρηση ανασυντάσσονται γύρω από νέα πραγματικά δεδομένα, νέες προσδοκίες, χωρίς να ταυτίζονται με τις παλιές διαιρέσεις. Επομένως το στοίχημα του Κυριάκου Μητσοτάκη θα κριθεί από την ικανότητά του να θεμελιώσει μια σύγχρονη στρατηγική και να την επιβάλει στο κόμμα του, αποφεύγοντας συγκερασμούς και παραλυτικές ισορροπίες.