Τρίτη 2 Ιουλίου 2013

Η σημερινή κρίση εντείνει την αίσθηση της αδικίας .

Είναι τόσες οι εκδηλώσεις, τόσο επίμονο το φαινόμενο και τόσο διαφορετικές οι αφορμές, που κάποιες στιγμές φαίνεται πως το κοινωνικό συμβόλαιο έχει αλλάξει – πως τώρα οι κοινωνίες δεν θα στηρίζονται στη συμφωνία των πολλών να κυβερνώνται, αλλά ίσως αρχίζει ένα μέλλον όπου τουλάχιστον ένα μέρος του πληθυσμού θα είναι μονίμως εξεγερμένο.
Η Ελλάδα είναι για άλλη μια φορά εργαστήριο πολιτικών εξελίξεων και αξίζει να αναφερθούμε σε αυτήν πριν δούμε τι συμβαίνει σε άλλες χώρες. Στην Ελλάδα γεννήθηκε η Δημοκρατία – αλλά, ταυτόχρονα, και οι μεθοδεύσεις που χρησιμοποιήθηκαν για να την υποσκάπτουν και να την καταργούν. Εδώ δοκιμάστηκε το δόγμα Τρούμαν ως ανάχωμα εναντίον του σοβιετικού μπλοκ· η Ελλάδα δοκίμασε την ικανότητα της ενωμένης Ευρώπης να στηρίξει την ανάπτυξη μιας χώρας που δεν ήταν έτοιμη γι’ αυτό· εδώ πρωτοεφαρμόστηκε το Μνημόνιο της τρόικας και φάνηκαν πρώτα οι καταστροφικές συνέπειες του κοντόφθαλμου σχεδιασμού και της ανίκανης εκτέλεσής του.
Στην Ελλάδα, είδαμε την πολιτική φαυλότητα να μολύνει την οικονομία, να εκμαυλίζει, αλλά και να ξεγελάει την κοινωνία· είδαμε την έντονη αμφισβήτηση του πολιτικού συστήματος και τη δυναμική εμφάνιση «αντισυστημικών» λαϊκιστών, από την ακροαριστερά του χάους μέχρι την ακροδεξιά της βαρβαρότητας. Επειδή προϋπόθεση για τη Δημοκρατία είναι η ισορροπία μεταξύ ολιγαρχίας και οχλοκρατίας, μεταξύ αυταρχισμού και λαϊκισμού, στην Ελλάδα φαίνεται καθαρά ότι το βαθύτερο πρόβλημα είναι η αίσθηση της ανισότητας των πολιτών. Η σημερινή κρίση εντείνει την αίσθηση της αδικίας – επειδή τα χρόνια της αφθονίας την κάλυπταν κάπως, ενώ τώρα η στέρηση την αποκαλύπτει και οδηγεί σε υπερβολικές αντιδράσεις, όπως η στροφή προς καταστροφικές ιδεοληψίες.