Σάββατο 21 Νοεμβρίου 2015

Ας μην υποτιμάμε τον λαϊκισμό.

Ας μην υποτιμάμε τον λαϊκισμό. Θέλει κι αυτός την τέχνη του και επιτάσσει συνέπεια. Αν, για παράδειγμα, θέλει να φορολογήσει την ιδιωτική εκπαίδευση, να το κάνει. Αν προτιμά τη φορολογία του κρασιού, να το επιλέξει χωρίς δισταγμό. Αυτός είναι ο δρόμος που ακολουθεί ο οικονομικός λαϊκισμός και ορισμένοι θεωρούν το φαινόμενο θετικό, σχεδόν φυσιολογικό. Υποστηρίζουν ότι έτσι λειτουργεί η Δημοκρατία. Η εξουσία ασκείται από τον λαό, χάριν του λαού και υπέρ του λαού.

Ωστόσο το φαινόμενο που παρακολουθούμε το τελευταίο δίμηνο, ιδιαίτερα στον φορολογικό τομέα, είναι μισός λαϊκισμός, πρόχειρος και τελικά καταστροφικός.

Στην αρχή κάποιοι είχαν την έμπνευση να κλείσουν τα ανοικτά θέματα των διαπραγματεύσεων με μια μεγάλη κίνηση, να φορολογηθεί η ιδιωτική εκπαίδευση. Νόμιζαν ότι θα δώσουν ένα ταξικό «πρόσημο» (όπως λένε) στα βαριά φορολογικά μέτρα. Μετά κατάλαβαν ότι το μέτρο δεν πλήττει τους πλούσιους αλλά αυτούς που ήδη έχουν πληγεί. Δηλαδή και τους ψηφοφόρους τους.

Αναζητώντας ισοδύναμα, έφθασαν στη φορολογία των τυχερών παιχνιδιών, που έχουν την υψηλότερη φορολογία στην Ευρώπη, και στο κρασί. Οι αντιδράσεις οδηγούν σε δεύτερες σκέψεις και η αναζήτηση ισοδύναμων συνεχίζεται.

Ανάλογη ποιότητα αποφάσεων και σε μια απλή μορφή φορολογίας, τα τέλη στα ΙΧ. Αυτοπαγιδεύτηκαν στη διαπίστωση ότι είναι άδικο να έχουν υψηλά τέλη τα παλαιά αυτοκίνητα, τα οποία οι ιδιοκτήτες τους τα ακινητοποιούν για να μην πληρώσουν. Μετά διαπίστωσαν ότι αν μειώσουν τα τέλη στα παλιά, δεν θα έχουν τα έσοδα που αναμένουν. Τελικά μείωσαν λίγο τα τέλη στα παλιά και αύξησαν τα τέλη στα νέα αυτοκίνητα, θεωρώντας νέα όσα κυκλοφορούν μετά το 2006! Επίσης έβαλαν τέλη στα υβριδικά που εξαιρούνταν, ως κίνητρο για την προστασία του περιβάλλοντος. Νομίζουν ότι ικανοποίησαν τους ψηφοφόρους;
Απλά επιδίδονται σε ασκήσεις μισού λαϊκισμού. Εξαγγέλλουν αποφάσεις με πρόθεση να χαϊδέψουν τους ψηφοφόρους. Πριν υλοποιηθούν οι εξαγγελίες, αντιλαμβάνονται ότι είναι λάθος και στρέφονται με μεγάλη ταχύτητα στην πραγματοποίηση του επόμενου... λάθους!

Σε άλλες χώρες οι λαϊκιστές, είτε έχουν αριστερόστροφη ρητορική είτε δεξιόστροφη, εκφράζουν μεγάλες φιλοδοξίες. Στη Λατινική Αμερική ο Τσάβες και άλλοι έλεγαν ότι θα ανατρέψουν το κοινωνικό καθεστώς. Στη Μεγάλη Βρετανία ο Φάρατζ του Κόμματος Ανεξαρτησίας της Βρετανίας υπόσχεται ότι θα ανατρέψει την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Μπορούν να θεωρηθούν «σοβαροί λαϊκιστές», όσο κι αν είναι σχήμα οξύμωρο. Επιδιώκουν πάντως να αλλάξουν τον προσανατολισμό της χώρας τους, όχι την επιβολή φόρων κατανάλωσης...

Ο ορισμός του οικονομικού λαϊκισμού είναι ότι δίνονται υποσχέσεις που δεν μπορούν να τηρηθούν, καθώς δεν έχουν εξασφαλιστεί πόροι για την υλοποίησή τους. Ετσι, τα περισσότερα λαϊκιστικά καθεστώτα έχουν καταρρεύσει κάτω από ένα βουνό υπερπληθωρισμού ή μετά από εθνικές περιπέτειες..

Το ελληνικό πείραμα έχει ενδιαφέρον για έναν απόμακρο παρατηρητή, επειδή δεν έχει συναρπαστικό αφήγημα και υποκύπτει στον πειρασμό πρόχειρων εξαγγελιών, και αμέσως μετά υποχωρεί γιατί διαπιστώνει ότι η πραγματικότητα είναι σκληρή. Ισως δεν είναι καν λαϊκισμός, με την αυστηρή έννοια του όρου. Βλάπτει όμως, όχι επειδή είναι λαϊκισμός, αλλά επειδή δεν είναι σοβαρός. Η ζημιά γίνεται.