Κυριακή 19 Αυγούστου 2012

Δεν είναι βέβαιο πόσες αντοχές έχει η κυβέρνηση.

Δεν είναι βέβαιο πόσες αντοχές έχει η κυβέρνηση. Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι οι κυβερνήσεις συνασπισμού είναι ασταθέστερες από μονοκομματικές κυβερνήσεις. Βέβαια, τη σταθερότητα των κυβερνήσεων επηρεάζουν πολλοί άλλοι παράγοντες εκτός της σύνθεσής τους. Ισως ο σημαντικότερος από αυτούς είναι η φύση του κοινωνικού κεφαλαίου και των με αυτό συνυφασμένων πολιτικών παραδόσεων. Κατά τη γνώμη μου, σε χώρες μη εμπιστοσύνης όπως είναι η ελληνική, όπου εκτός άλλων επικρατούν πελατειακές παραδόσεις, οικογενειακοί δεσμοί, πανίσχυρες συντεχνίες και εκτεταμένος κρατισμός), κυβερνήσεις συνασπισμού είναι ασταθέστερες από εκείνες χωρών εμπιστοσύνης!
Πιθανόν, λοιπόν, η σημερινή κυβέρνηση συνασπισμού παρά τον αξιοσημείωτο ακτιβισμό της είναι πολύ ασθενέστερη από όσο δείχνει η κοινοβουλευτική της πλειοψηφία. Τις επόμενες εβδομάδες, καθώς θα πρέπει να περάσουν από τη Βουλή διάφορα μέτρα, θα τη δοκιμάσουν ισχυρότερες φυγόκεντρες δυνάμεις. Αν η πλειοψηφία διαλυθεί, η χώρα θα βρεθεί σε νέες περιπέτειες.
Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η αγωνία για την κομματική συνοχή και εκλογική επιβίωση υποκρύπτει μια μεγάλη, ας πούμε αντικειμενική δυσκολία: η σοβαρότητα των προβλημάτων του ελληνικού κράτους επιβάλλει περισσότερο από ποτέ θεσμική αναδόμηση ευρείας κλίμακας, που σε πολλούς τομείς σημαίνει μείωση του κράτους και της κρατικής παρέμβασης. Αυτό είναι μεν αναγκαίο αλλά έχει απέναντι μια κοινωνία που ελάχιστη εμπιστεύεται τους πολιτικούς μετά από όσα συνέβησαν και, το σπουδαιότερο, ειδικά σε περίοδο κρίσης, περιμένει ή απαιτεί περισσότερο κράτος! Πρόσφατες έρευνες έδειξε ότι άτομα που βιώνουν οικονομικές κρίσεις (ιδίως αν ανήκουν στη γενιά των 18-25 ετών) τείνουν να υποστηρίζουν περισσότερο αναδιανεμητικές πολιτικές μέσω κρατικών θεσμών. Πιθανόν, έτσι εξηγείται εν μέρει τουλάχιστον η απήχηση του ΣΥΡΙΖΑ στις νεότερες γενιές. Τέλος, οι αντιλήψεις που διαμορφώνονται σήμερα θα επηρεάσουν το αυριανό ιδεολογικό κλίμα και σε τελευταία ανάλυση τις επιλογές πολιτικής.
Εδώ, σε αυτήν την αντίφαση μεταξύ αναγκαίας πολιτικής και προσδοκιών, εντοπίζουμε μια πρόσθετη πηγή πολιτικής αστάθειας, πέρα από τις αντιστάσεις των συντεχνιών. Επομένως, η διαχείριση των προσδοκιών πρέπει να είναι αναπόσπαστο μέρος της κυβερνητικής πολιτικής.